Het Otterlose Zand is één van de vijf grootste stuifzandgebieden van de Veluwe, met een oppervlakte van maar liefst 324 hectare. Het is een prachtig gebied; een open vlakte met groepen grote vliegdennen en hier en daar een stuifduin met open zand.
Nederland heeft binnen Europa, als land met het grootste areaal stuifzand, een belangrijke verantwoordelijkheid voor behoud, herstel en beheer van de stuifzandlandschappen. Op de Veluwe ligt het grootste oppervlakte aan zandverstuivingen in Nederland, waarvan maar liefst ruim 40% in het Park ligt.
Bedreiging van habitattype stuifzand
De afgelopen 100 jaar is het open stuifzandlandschap in Nederland sterk in oppervlakte afgenomen. In gebieden met een hoge stikstofdepositie, zoals de Veluwe, is bovendien de kwaliteit en biodiversiteit afgenomen en groeit het stuifzand sneller dicht met grijs kronkelsteeltje en grove den. Hierdoor neemt de kenmerkende korstmosrijke vegetatie van de stuifzanden af.
Ook verschillende beschermde vogel-, plant- en insectensoorten zijn sterk afhankelijk van het stuifzand als leefgebied. Deze soorten ervaren enorme negatieve gevolgen van de veranderingen in hun leefgebied.
Maatregelen ter verbetering van het Otterlose Zand
Door de hoge stikstofdepositie en de verbossing is de kwaliteit van het Otterlose Zand ondertussen matig tot slecht (zie het rapport Evaluatie van elf jaar stuifzandbeheer op de Veluwe 2007-2018). Om de nu nog voorkomende plant- en diersoorten te behouden, moeten op korte termijn maatregelen genomen worden.
Het Park neemt de volgende maatregelen om de kwaliteit en het oppervlak van het habitattype stuifzand op het Otterlose Zand te verbeteren en vergroten:
- Verwijderen van een deel van het bos en bosopslag dat na 2007 op het stuifzand is ontstaan (de oude bossen en vliegdennen worden dus gespaard). Een deel zal worden geplagd om open zand te creëren.
- Tegengaan van de directe uitstoot van stikstof, verstoring door recreatiedruk en milieuverontreiniging door het afsluiten van de autoweg (De Wetweg) door het Otterlose Zand voor gemotoriseerd verkeer.
Na het uitvoeren van de maatregelen wordt er een monitoringsplan opgesteld, waarmee de kwaliteit van het Otterlose Zand gevolgd wordt.
De werkzaamheden zijn begonnen op 1 september 2022 en vinden plaats op verschillende plekken op het Otterlose Zand. De De Wetweg zal vanaf deze datum permanent gesloten zijn voor verkeer.
Zonering kwetsbare natuur
In het Park zijn we al langere tijd bezig met de zonering in de terreinen. De zonering is gebaseeerd op de belangrijkste natuurwaarden: de meest kwetsbare natuur zit in de open terreinen. Het Park is daarom opgedeeld in verschillende gebieden; rustig, matig druk en druk. We proberen de aantrekkingskracht van de drukste gebieden te vergroten en de rustige gebieden natuurlijker te maken, waardoor we de kwetsbare terreinen kunnen ontzien en onze bezoekers de meest optimale Hoge Veluwe beleving kunnen geven. Het verwijderen van de De Wetweg is onderdeel van het originele plan, waarbij we de kwetsbare zandverstuivingen van het Otterlose Zand zo goed mogelijk willen behouden en versterken.
Lees meer over de zonering van het Park in het Totaalplan 2010 - 2025, vanaf pagina 23.
Recreatiezonering in de provincie Gelderland
Recreatie is één van de oorzaken waardoor de natuur op de Veluwe achteruit gaat; vooral in de kwetsbare delen van de Veluwe hebben planten en dieren hier onder te lijden. Om een betere balans te houden tussen de ruimte voor de natuur en de mens, is ook de provincie Gelderland actief aan de slag gegaan met recreatiezonering. De zonering binnen het Park sluit hier perfect bij aan.
Lees hier meer over de recreatiezonering binnen de provincie Gelderland.
Bekijk hier de zoneringskaart van de provincie: